Rozwój uczuciowy
Rozwój uczuciowy
JednÄ… z ważnych dziedzin rozwoju psychicznego jest sfeÂra uczuć, bÄ™dÄ…ca ciÄ…gle wielkÄ… tajemnicÄ… dla badaczy, doÂtÄ…d nie tak dobrze znana i dokÅ‚adnie zbadana, jak inne czynnoÅ›ci psychiczne czÅ‚owieka. W literaturze psycholoÂgicznej spotykamy takie okreÅ›lenia, jak: emocje, motywy, motywacja, uczucie przyjemnoÅ›ci, przykroÅ›ci, uczucia wyżÂsze. CaÅ‚y skomplikowany rozwój sfery emocjonalnej wiÄ…Âże siÄ™ z uczuciami skierowanymi do innych ludzi, stÄ…d mówi siÄ™ o sferze uczuciowo-spoÅ‚ecznej i wychowaniu spoÅ‚eczno moralnym. Na co dzieÅ„ wystÄ™powanie przejawów życia uczucioÂwego ludzi możemy obserwować nie tylko u siebie, ale i u innych w różnorodnych sytuacjach. Unikamy instynÂktownie niektórych uczuć, jak: przykrość, ból, cierpienie, a szukamy uczuć przyjemnych, wyrażajÄ…cych siÄ™ radoÅ›ciÄ…, beztroskÄ…. Uczuciem bÄ™dzie także to, co przeżywa czÅ‚owiek zmarzniÄ™ty i ogrzany, oraz to, co przeżywa czÅ‚owiek cierÂpiÄ…cy z powodu bólu zÄ™ba, i ulga, gdy mija ból. Uczucia ludzkie sÄ… niezwykle zÅ‚ożone, a poznajemy je na ogół przez ich zewnÄ™trzne przejawy, szczególnie u dzieci, mÅ‚odzieży, ludzi dorosÅ‚ych maÅ‚o opanowanych, reagujÄ…cych spontaÂnicznie i żywo na różne sytuacje życiowe. Dla rozwoju psychicznego czÅ‚owieka uczucia majÄ… ogromÂne znaczenie. StanowiÄ… one skÅ‚adnik każdego naszego dziaÅ‚ania i towarzyszÄ… niemal wszystkim procesom psyÂchicznym. DziÄ™ki przeżyciom uczuciowym czÅ‚owiek lepiej poznaje nie tyiko Å›wiat, ale i ludzi, zjawiska i przedmioty w jego otoczeniu Emocje majÄ… charakter instynktowny — popÄ™dy i afekty, takie jak: głód, strach, gniew, wÅ›ciekÅ‚ość; a uczucia to: radość, zmartwienie, zadowolenie i niezadoÂwolenie, uczucie rozpaczy. Najbardziej pierwotne emocje podlegajÄ… rozwojowi. W literaturze psychologicznej użyÂwa siÄ™ zamiennie okreÅ›leÅ„ — uczucia i emocje. Takie traktowanie problematyki uczuć przyczyniÅ‚o siÄ™ do wyróżniania w psychologii specyficznego podejÅ›cia w stosunku do caÅ‚ej sfery emocjonalnej czÅ‚owieka. Psychologowie traktujÄ… uczucia jako źródÅ‚o naszej aktywnoÅ›ci i caÅ‚ego rozwoju psychicznego, a także uwaÂżajÄ… je za wynik doÅ›wiadczeÅ„ wÅ‚asnych, osobistych i odÂdziaÅ‚ywaÅ„ wychowawczych. Psychologowie zajmujÄ…cy siÄ™ rolÄ… emocji w rozwoju i ukierunkowaniu naszej aktywnoÅ›ci formuÅ‚ujÄ… swe wnioski na podstawie obserwacji zachowania siÄ™ zwierzÄ…t w syÂtuacji gÅ‚odu i zagrożenia. Poczucie niezaspokojenia poÂtrzeb biologicznych, np. pojawienie siÄ™ uczucia gÅ‚odu, nieÂbezpieczeÅ„stwa lub zagrożenia — wywoÅ‚uje u zwierzÄ…t silny stan napiÄ™cia, skÅ‚aniajÄ…cy je do ucieczki lub agreÂsywnego zachowania. Podobnie dzieje siÄ™ z czÅ‚owiekiem w takich sytuacjach. Stanowi pobudzenia emocjonalnego towarzyszÄ… charakterystyczne objawy fizjologiczne, jak: arytmia (zmiana rytmu serca — przyspieszenie lub spoÂwolnienie), podwyższone ciÅ›nienie krwi, pocenie sic. itp. Ponadto psychologia uważa uczucia za swoiste bogactwo wewnÄ™trzne czÅ‚owieka. Uczucia sÄ… wyrazem naszego Å›wiaÂdomego stosunku do otoczenia i wszelkich doznaÅ„ dodatÂnich lub ujemnych, które nam towarzyszÄ… w kontaktach z nim. StÄ…d okreÅ›lenie sfera uczuciowo-spoÅ‚eczna, odpowiaÂdajÄ…ce odczuciom towarzyszÄ…cym kontaktom spoÅ‚ecznym czÅ‚owieka z innymi ludźmi. Ten swoisty sposób kontaktów spoÅ‚ecznych o zabarwieÂniu uczuciowym jest uzależniony nie tjjlko od prostych emocji, od czynników obiektywnych, subiektywnych, ale także od poziomu rozwoju psychicznego czÅ‚owieka. RozÂwój uczuć zależy zarówno od dojrzewania ukÅ‚adu nerwoÂwego, jak i czynników zewnÄ™trznych pochodzÄ…cych ze strony otoczenia. Åšrodowisko rodzinne, rówieÅ›nicze, doÂÅ›wiadczenia wÅ‚asne i przeżycia majÄ… znaczÄ…cy wpÅ‚yw na stan uczuć, ich bogactwo i różnorodność. O rozwoju sfery uczuciowej w wieku dorastania Å›wiadÂczÄ… żywe, spontaniczne przejawy uczuć, czasami lÄ™ku. naÂpięć nerwowych, zÅ‚ego przystosowania do otoczenia, co z kolei wzbudza niepokój rodziców i wychowawców. SzczególnÄ… rolÄ™ w rozwoju uczuciowoÅ›ci odgrywajÄ… roÂdzice i atmosfera domowa. W okresie wczesnego dzieciÅ„Âstwa najważniejszÄ… rolÄ™ peÅ‚ni matka, jej osobisty kontakt, czuÅ‚ość, troskliwość i oddanie. W miarÄ™ rozwoju, a przede wszystkim w okresie dorastania zwiÄ™ksza siÄ™ rola ojca w wychowaniu, nie eliminujÄ…c oczywiÅ›cie wpÅ‚ywów wychoÂwawczych matki. Otoczenie dziecka troskliwÄ… opiekÄ… przez najbliższe mu osoby — matkÄ™ ii ojca — budzenie w nim uczuć przyÂwiÄ…zania i przyjaźni do czÅ‚onków rodziny, grupy rówieÅ›Âniczej jest niezwykle ważnym czynnikiem w prawidÅ‚owym jego rozwoju psychicznym. Równie ważne jest ukazywaÂnie wzorów i przykÅ‚adów myÅ›lenia o innych w zwykÅ‚ych codziennych sytuacjach. Podobnie, jak ciaÅ‚o i umysÅ‚, uczuciowość wymaga pieÂlÄ™gnacji i ksztaÅ‚towania. Budzenie wrażliwoÅ›ci uczuciowej i moralnej Å›ciÅ›le zwiÄ…zanej ze sferÄ… uczuć odbywa siÄ™ przede wszystkim w rodzinie. Do tego celu prowadzi droÂga zgodnego współżycia rodziców, organizowania wspólÂnych dziaÅ‚aÅ„ na rzecz innych, ksztaÅ‚towania zainteresowaÅ„ i uczuć estetycznych, przyswajania pojęć i ocen moralÂnych.
“
Okres przekwitania
Kiedy w wieku 44—50 lat ustaje miesiÄ…czkowanie, mówimy, że kobieta przechodzi okres przekwitania Istota zmian, które siÄ™ dokonujÄ… w ustroju kobiety w tym czasie, polega na ustaniu cyklicznego procesu dojrzewania jajeÂczek w jajnikach i wydalania ich przez jajowody do macicy. Zmiany jednak nie zachodzÄ… tylko w samych jajnikach, dotyczÄ… one także przysadki mózgowej, tarczycy i innych narzÄ…dów. W wyniku przekwitania kobieta traci zdolność rodzenia dzieci.”