Człowiek
Małżeństwo i rodzina
OmawiajÄ…c zagadnienia seksualne w wyższych klasach należy zwrócić uwagÄ™ mÅ‚odych ludzi na to, że niedÅ‚ugo zaÅ‚ożą oni swoje wÅ‚asne rodziny i bÄ™dÄ… rodzicami. W lekcji poÅ›wiÄ™conej temu tematowi aspekty spoÅ‚eczne i moÂralne małżeÅ„stwa powinny być postawione na pierwszym miejÂscu. Nie wolno jednak pominąć niezbÄ™dnych wiadomoÅ›ci dla zakÅ‚adajÄ…cych rodzinÄ™, jak informacji zwiÄ…zanych z ciążą, poÂrodem oraz systemem Å›wiadczeÅ„ socjalnych, które przysÅ‚ugujÄ… rodzinie z tego tytuÅ‚u. Omówienie w zarysie organizacji opieki zdrowotnej nad matkÄ… i dzieckiem w naszym kraju bÄ™dzie staÂnowiÅ‚o cenne uzupeÅ‚nienie informacji o charakterze praktycznym. Osobnym zagadnieniem jest wÅ‚aÅ›ciwy wybór partnera i partnerki w małżeÅ„stwie. Trzeba również omówić ekonomiczne aspekty małżeÅ„stwa. W wiÄ™kszoÅ›ci krajów małżeÅ„stwa zawierane sÄ… obecnie w stoÂsunkowo mÅ‚odym wieku. W Polsce również, w porównaniu z laÂtami przedwojennymi, nastÄ…piÅ‚o przesuniÄ™cie przeciÄ™tnego wieku nowożeÅ„ców w kierunku roczników mÅ‚odszych. Zjawisko to szczeÂgólnie wyraźnie zaznaczyÅ‚o siÄ™ w miastach. ZÅ‚ożyÅ‚y siÄ™ na to warunki spoÅ‚eczne i demograficzne kraju w okresie powojennym. Maxine Davis, autorka amerykaÅ„skiej książki o wychowaniu seksualnym, pisze: „Zbyt wczesne wstÄ…pienie w zwiÄ…zek małżeÅ„Âski można porównać z przeÅ›liźniÄ™ciem siÄ™ ucznia do wyższej klasy, w której wymagana jest biegÅ‚a znajomość matematyki, nie znajÄ…cego elementarnych zasad rachunku" PodkreÅ›la ona wagÄ™ problemu zbyt wczesnych małżeÅ„stw w USA i próbuje zjawisko to wytÅ‚umaczyć nastÄ™pujÄ…cymi, wzglÄ™dami: 1. Ludzie żeniÄ… siÄ™ mÅ‚odo, ponieważ majÄ… perspektywÄ™ wczeÅ›niejszego osiÄ…gniÄ™cia niezależnoÅ›ci materialnej od rodziców. KilkadziesiÄ…t lat temu mÅ‚ody czÅ‚owiek musiaÅ‚ zdobyć zawód, otrzymać dobrÄ… pracÄ™, zarabiać i mieć zupeÅ‚nie pewne perspek- tywy utrzymania żony i dzieci. Å»eniÅ‚ siÄ™ przeważnie w wieku 22 — 26 — 27 lat i wtedy zwykle dopiero otrzymywaÅ‚ od ro- dziców przypadajÄ…cÄ… na niego część majÄ…tku. DziÅ› istnieje mo- żliwość Å‚atwego utrzymania siÄ™ dziÄ™ki równoczesnej pracy męża oraz żony, która pracuje tak dÅ‚ugo, jak trzeba i utrzymuje dom z mężemi wspólnie. Ponadto mÅ‚odzi nie odczuwajÄ… żadnego skrÄ™- powania w korzystaniu z pomocy rodziców, jeżeli sami nie mogÄ… poczÄ…tkowo zarobić na utrzymanie. WiÄ™ksza stabilizacja warunków ekonomicznych stwarza zachÄ™tÄ™ do wczeÅ›niejszego wstÄ…pienia w zwiÄ…zek małżeÅ„ski. WiÄ™ksza stabilizacja zatrudnienia dziÄ™ki ochronie ze strony zwiÄ…zÂków zawodowych stanowi tu istotny czynnik. Wiąże siÄ™ z tym Å‚atwość urzÄ…dzenia mieszkania, zakupu mebli i urzÄ…dzeÅ„ na raty itp. Niepewność sytuacji politycznej na Å›wiecie i stan permaÂnentnego zagrożenia pokoju. W obliczu stale grożącej zagÅ‚ady mÅ‚odzi ludzie chcÄ… szybko osiÄ…gnąć to, co najlepsze jest w życiu. 4. Erotyka u mÅ‚odzieży budzi siÄ™ obecnie wczeÅ›niej. Już zupeÅ‚nie mÅ‚odzi ludzie „chodzÄ… ze sobÄ…", a logicznym, koÅ„cowym wynikiem tego „chodzenia" jest małżeÅ„stwo. Po pewnym czasie trwania tego stanu chÅ‚opiec i dziewczyna dochodzÄ… do wniosku, że wÅ‚aÅ›ciwie nie ma powodu, żeby siÄ™ nie pobrać. Wszak wszyst- ko już zostaÅ‚o omówione i zaplanowane — Å‚Ä…cznie z urzÄ…dzeniem sypialni i liczbÄ… dzieci. Ich wyobrażenia o małżeÅ„stwie w tym okresie życia sÄ… zazwyczaj naiwne i rodzÄ… siÄ™ przeważnie na gruncie obserwacji tylko jednej pary małżeÅ„skiej, tj. wÅ‚asnych rodziców. A wnioski tak ugruntowane zbyt czÄ™sto bywajÄ… za- wodne, i W dzisiejszych warunkach bardziej niż kiedykolwiek w histoÂrii czÅ‚owieka małżeÅ„stwo jest dobrowolnym zwiÄ…zkiem niezaleÂżnych partnerów, zawartym na podstawie wolnego wyboru, z miÅ‚oÅ›ci a nie z jakiegokolwiek innego powodu. Idei późniejszego zawierania małżeÅ„stwa przeciwstawia siÄ™ poglÄ…d, że zarówno z punktu widzenia moralnoÅ›ci, jak i higieny lepiej jest zaÅ‚ożyć wÅ‚asny dom nieco wczeÅ›niej i żyć poczÄ…tkowo nawet w skromniejszych warunkach, aniżeli nawiÄ…zywać lekÂkomyÅ›lne romanse, w których jako rzecz zwykÅ‚Ä… i dopuszczalnÄ… traktuje siÄ™ folgowanie prymitywnym zachciankom, co prowaÂdzi do rozluźnienia obyczajów, I moralnego rozprężenia i zaniku poczucia odpowiedzialnoÅ›ci — z nieobliczalnymi konsekwencjami osobistymi i spoÅ‚ecznymi. I W takiej postawie jest dużo sÅ‚usznoÅ›ci. Nie trzeba jednak zapominać, że ludzie mÅ‚odzi jakkolwiek sÄ… zdolni do małżeÅ„stwa pod wzglÄ™dem biologicznym i fizjologicznym nie zawsze dojrzeli do niego w sensie spoÅ‚ecznym, tj. do zaÅ‚ożenia rodziny i ponoszenia za niÄ… peÅ‚nej odpowiedzialnoÅ›ci. Dlatego zalecenia wczesÂnego zawierania małżeÅ„stw nie należy identyfikować z zaleceÂniem wczesnego zakÅ‚adania rodzin wieloosobowych, rodzenie dzieci natychmiast po zawarciu małżeÅ„stwa, jak siÄ™ to czÄ™sto zdarza — w odstÄ™pach jednorocznych, bez oglÄ…dania siÄ™ na ekoÂnomiczne i spoÅ‚eczne nastÄ™pstwa takiego postÄ™powania. Wczesne małżeÅ„stwo może być zalecane pod warunkiem znajomoÅ›ci ze strony mÅ‚odych małżonków zasad planowania rodziny i posiadaÂnia praktycznych wiadomoÅ›ci o zapobieganiu ciąży, niezbÄ™dnych dla Å›wiadomego macierzyÅ„stwa i ojcostwa. Obok zjawiska nadmiernej Å‚atwoÅ›ci podejmowania decyzji dotyczÄ…cej zawarcia małżeÅ„stwa, Å‚atwoÅ›ci graniczÄ…cej z lekkoÂmyÅ›lnoÅ›ciÄ… — obserwuje siÄ™ niekiedy inne również ujemne zjaÂwisko polegajÄ…ce na tym, że czÅ‚owiek nigdy nie może siÄ™ zdobyć na decyzjÄ™ wstÄ…pienia w zwiÄ…zek małżeÅ„ski. DziaÅ‚ajÄ… tu zwykle czynniki psychogenne, kompleksy i zahamowania na tle wartoÅ›ci wÅ‚asnej osoby, wyrażajÄ…ce siÄ™ brakiem wiary w siebie. Dziewczyna nie wierzy, że może być dość atrakcyjna, że ma dość sex-apeal'u, wykazuje przesadnÄ… wstydliwość wobec mężczyzn. JeÅ›li chÅ‚opiec okaże jej chociaż trochÄ™ zainteresowania lub czuÅ‚oÅ›ci, gotowa jest wziąć to od razu za prawdziwÄ… miÅ‚ość. Czasem, po dÅ‚ugich wahaniach, decyduje siÄ™ na okazanie symÂpatii chÅ‚opcu i potrafi sama stać siÄ™ motorem jego decyzji na małżeÅ„stwo. Jednak małżeÅ„stwa takie przeważnie bywajÄ… nieÂszczęśliwe, ponieważ strona obarczona kompleksem niższoÅ›ci zaÂtruwa życie współmałżonkowi przez patologicznÄ… zazdrość. Osoba zazdrosna nie jest odpowiednim materiaÅ‚em na żonÄ™ lub męża. JednÄ… z najpiÄ™kniejszych stron udanego małżeÅ„stwa jest gÅ‚Ä™boka pewność uczuć i wzajemne zaufanie małżonków, nie majÄ…ce sobie równego i rozciÄ…gajÄ…ce siÄ™ na wszystkie dziedziny wspólnego życia. Przy omawianiu z mÅ‚odzieżą problemu wyboru partnera w małżeÅ„stwie nie powinno siÄ™ przechodzić do porzÄ…dku dzienÂnego nad sprawami o tak dużej doniosÅ‚oÅ›ci życiowej, jak impoÂtencja i oziÄ™bÅ‚ość pÅ‚ciowa oraz wady rozwojowe uniemożliwiajÄ…ce normalny stosunek pÅ‚ciowy. Wymienione zjawiska przyczyniajÄ… siÄ™ do rozbicia wielu maÅ‚ÂżeÅ„stw. SkÅ‚ania to niektórych do wyrażenia poglÄ…du, że sÅ‚uszÂniej byÅ‚oby, aby ludzie zamierzajÄ…cy zawrzeć zwiÄ…zek małżeÅ„ski najpierw poznali siÄ™ wzajemnie w wystarczajÄ…cym stopniu, tak aby siÄ™ uchronić od niemiÅ‚ych niespodzianek tuż po Å›lubie, który ich pDÅ‚Ä…czyÅ‚ w zasadzie nierozerwalnÄ… wiÄ™ziÄ…. Sprawy te mogÄ… być r. odnoszone w dyskusji przez uczniów wyższych klas. PrzeciwstawiajÄ…c siÄ™ energicznie takim poglÄ…dom, niektórzy moraliÅ›ci wysuwajÄ… argument, że propagowanie podobnych zaÂsad p:-owadzi do pogÅ‚Ä™bienia chaosu seksualnego i stanowi naruÂszenie jednego z odwiecznych nakazów moralnych ludzkoÅ›ci: nakaz i czystoÅ›ci przedmałżeÅ„skiej. Moralizatorom tym zarzuca siÄ™ z icolei, że zbyt wiele gotowi sÄ… poÅ›wiÄ™cić na rzecz odwieczÂnych, a tym samym może nieco przestarzaÅ‚ych zasad. Dyskusja na ten temat bÄ™dzie trwaÅ‚a na pewno jeszcze dÅ‚ugo. Chodź o to, jakie stanowisko powinna dziÅ› zająć szkoÅ‚a? Co zalecać mÅ‚odzieży albo co jej odpowiedzieć, gdy postawi takie pytanie? W dzisiejszych warunkach szkoÅ‚a powinna wykazać obiektywÂnie zÅ‚e i dobre strony wyboru każdej z możliwych dróg postÄ™poÂwania. Wyboru musi dokonać każdy sam. Można być pewnym, że w wiÄ™kszoÅ›ci przypadków bÄ™dzie on dokonany zgodnie z atmoÂsferÄ… Å›rodowiska, z panujÄ…cymi w krÄ™gu najbliższych ludzi traÂdycjami, poglÄ…dami, tendencjami. W takich sprawach mÅ‚odzież czÄ™sto postÄ™puje inaczej niż myÅ›li, a myÅ›li przeważnie tak, jak jej najbliższe Å›rodowisko. Jeżeli uÅ‚atwimy jej postÄ™powanie zgoÂdnie z wyznawanymi zasadami, bÄ™dzie to duży sukces pod wzglÄ™Âdem wychowawczym. Crono to najlepsza zaprawa do naprawy schodów dostêpna na polskim rynku a prawdopodobnie na œwiecie.
“
Okres przekwitania
Kiedy w wieku 44—50 lat ustaje miesiÄ…czkowanie, mówimy, że kobieta przechodzi okres przekwitania Istota zmian, które siÄ™ dokonujÄ… w ustroju kobiety w tym czasie, polega na ustaniu cyklicznego procesu dojrzewania jajeÂczek w jajnikach i wydalania ich przez jajowody do macicy. Zmiany jednak nie zachodzÄ… tylko w samych jajnikach, dotyczÄ… one także przysadki mózgowej, tarczycy i innych narzÄ…dów. W wyniku przekwitania kobieta traci zdolność rodzenia dzieci.”